ul. Gen. Józefa Kustronia 4, Bielsko-Biała | tel. +48 603 777 679 | gabinet@medmix.pl
Zespół policystycznych jajników to choroba, która może wpłynąć na kondycję i stan włosów u kobiet. Dowiedz się więcej o chorobie i leczeniu.
Zespół policystycznych jajników to najczęstsza choroba hormonalna u kobiet w wieku rozrodczym. Średnio na PCOS choruje 10% kobiet. Dolegliwość ta często bywa dziedziczna. Dokładna przyczyna rozwoju choroby wciąż nie jest znana. PCOS powoduje przede wszystkim zaburzenia równowagi hormonalnej.
Przyczyny choroby są bardzo zróżnicowane. Schorzenie może rozwijać się na podłożu nadwagi i towarzyszącej jej insulinooporności. Nadmiernej masie ciała bardzo często towarzyszy brak wrażliwości komórek na działanie insuliny (jest to tak zwana insulinooporność). Insulina jest hormonem, który nie tylko normalizuje poziom glukozy we krwi, ale także wpływa na czynność jajników. W stanie nadmiaru insuliny – co ma miejsce u osób dotkniętych insulinoopornością. Jajniki syntetyzują zbyt dużo androgenów czyli męskich hormonów płciowych. Pogłębia to dysfunkcje jajników i zaburza przebieg cyklu owulacyjnego. Jest to tzw. model insulinozależny rozwoju zespołu policystycznych jajników. Model ten uwzględnia także wpływ zaburzeń gospodarki węglowodanowo-insulinowej już na etapie życia płodowego. Wykazano bowiem, że występowanie cukrzycy ciążowej u matki stanowi czynnik ryzyka rozwoju PCOS u córek.
W badaniach biochemicznych krwi można stwierdzić wzrost poziomu glukozy na czczo, w doustnym teście obciążenia glukozą, wzrost stężenia trójglicerydów oraz obniżenia poziomu cholesterolu HDL.
Zespół PCOS zaburza działanie gospodarki hormonalnej. Objawami są najczęściej nieregularne miesiączki, problemy z zajściem w ciążę oraz nadmierne wydzielanie androgenów przez organizm.
Choroba charakteryzuje się zaburzonym cyklem miesiączkowym, często wydłużonym z powodu braku owulacji, czego wynikiem są trudności w zajściu w ciążę. W przebiegu PCOS pojawiają się charakterystyczne objawy, które wynikają zarówno z insulinooporności, jak i zbyt wysokiego poziomu androgenów. Kolejnym charakterystycznym objawem PCOS będącym konsekwencją hiperandrogenizmu jest hirsutyzm czyli występowanie owłosienia typu męskiego. Nadmierne owłosienie pojawia się na całym ciele, a także w nietypowych miejscach jak twarz, brzuch, klatka piersiowa i okolice pleców. Jednocześnie nadmiernemu owłosieniu na ciele towarzyszyć może łysienie androgenowe. Hirsutyzm wiąże się często z pogorszeniem stanu skóry. Wówczas może pojawić się trądzik na twarzy, plecach czy klatce piersiowej. Konsekwencjami insulinooporności jest przyrost masy ciała, a także podwyższony poziom glukozy we krwi (hiperglikemia) oraz wysoki poziom cholesterolu.
Nadmierne wypadanie włosów na głowie jest konsekwencją oddziaływania DHT czyli aktywnej pochodnej testosteronu na mieszki włosowe. Dochodzi wówczas do miniaturyzacji mieszków włosowych i osłabienia włosów, co skutkuje zauważalnym przerzedzeniem włosów.PCOS wpływa na zwiększona produkcję insuliny, która z kolei powoduje wzrost poziomu testosteronu. Nadmiar męskiego hormonu w kobiecym organizmie może doprowadzić do wypadania włosów. W przypadku zespołu policystycznych jajników wiele kobiet skarży się na tzw. łysienie androgenowe czyli łysienie typu męskiego, które widoczne jest w postaci rozporoszonego przerzedzenia umiejscowionego na samym szczycie głowy.
Leczenie zespołu policystycznych jajników jest kwestią bardzo złożoną, wymagającą uwzględnienia dominujących objawów.
Celem leczenia PCOS jest:
W celu indukcji owulacji wskazane jest:
Głównym celem diety w PCOS jest uregulowanie gospodarki hormonalnej, przywrócenie regularnej owulacji i zapobieganie powikłaniom choroby. Główne zaburzenia w zespole policystycznych jajników obejmują podwyższony poziom androgenów oraz insuliny. Oznacza to, że leczenie dietetyczne i niezbędna suplementacja są kluczowe. Produkcja androgenów uzależniona jest od poziomu insuliny, która pobudza ich produkcję. Z kolei androgeny pogarszają wrażliwość insulinową. Tak oto tworzy się błędne koło PCOS. Odpowiednio zbilansowaną dietą, jesteśmy w stanie zmienić ten cykl i przywrócić równowagę hormonalną oraz zredukować objawy choroby. Szczególnie istotna jest poprawa wrażliwości insulinowej oraz dieta ukierunkowana w redukcję ryzyka chorób metabolicznych oraz poprawę złych skutków PCOS takich jak wypadanie włosów czy zmiany trądzikowe. Optymalny model żywienia ma na celu przywrócenie prawidłowej masy ciała, a także zredukowanie insulinooporności.
U kobiet cierpiących na PCOS doskonale sprawdza się dieta o niskim poziomie glikemicznym, która umożliwia zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę. Dzięki temu może zostać wyeliminowany jeden z najważniejszych czynników wpływających na złożone zaburzenia hormonalno-metaboliczne towarzyszące PCOS. Dieta w PCOS powinna ograniczać spożycie cukrów prostych. Dozwolone jest spożywanie produktów o niskim i średnim indeksie glikemicznym. Indeks glikemiczny określa z kolei jak gwałtownie wzrasta poziom glukozy we krwi po spożyciu określonego produktu spożywczego. Im niższy indeks glikemiczny tym mniejszy wzrost glikemii, a tym samym niższy wyrzut insuliny przez trzustkę. Oznacza to większą wrażliwość komórek na działanie insuliny, a także ułatwia redukcję masy ciała. Zalecane jest ponadto ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych. Dietę należy wzbogacić o źródła nienasyconych kwasów tłuszczowych takie jak: ryby, orzechy, awokado, czy oleje roślinne tłoczone na zimno. Ponadto należy spożywać witaminy z grupy B, witaminę D, wapń, chrom, cynk i magnez.
Odpowiednia farmakoterapia, uzupełniona o spersonalizowaną dietę oraz regularną aktywność fizyczną to kluczowe elementy w terapii PCOS umożliwiającej przywrócenie równowagi hormonalnej i powrót do zdrowia.
Łysienie androgenowe towarzyszące PCOS występuje w wyniku miniaturyzacji mieszka włosowego. Oznacza to, że pacjentki mogą nie zauważać nadmiernego wypadania włosów. Podczas gdy, włosy ulegają przerzedzeniu. Zabiegami stosowanymi w leczeniu wypadania włosów i przerzedzeń są wszystkie zabiegi stymulujące mieszki włosowe do wzrostu. Do tych zabiegów zaliczamy:
PCOS jest zespołem przewlekłym, którego nie da się całkowicie wyleczyć. Odpowiedni dobór leczenia farmakologicznego oraz diety może jednak złagodzić objawy. Farmakologia jest bardzo istotna w kwestii przywrócenia regularnej owulacji, a dieta i aktywność fizyczna są dwoma nieinwazyjnymi i najważniejszymi fundamentami łagodzenia objawów PCOS. Nieleczony zespół policystycznych jajników ma wpływ na odległe skutki uboczne. Od zwiększonego ryzyka chorób metabolicznych przez poważne wahania nastrojów i stany depresyjne, po nowotwory jajników i macicy.
Autor: Marzena Dubas – trycholog
Wróć do poprzedniego wpisu: Czy cukrzyca może powodować wypadanie włosów?